OYA BAYDAR

Di sala 1940’î de li Stenbolê hate dinyayê. Ji ber romaneke xwe ya bi navê ‘Allah çocukları unuttu’ (Xwedê zarok ji bîr kirin) ku gava di pola dawîn a Lîseya Keçan a Frensiyan a bi navê Notre Dame de Sion de dixwend nivîsandibû, dikira ji dibistanê bihata avêtin. Di sala 1964’an de li Zanîngeha Stenbolê Beşa Sosyolojiyê qedand. Di heman salê de di vê beşê de wekî asîstan xebitî. Ji berk u teza wê ya bi navê Pêkhatina Çîna karkeran a li Tirkiyeyê (Türkiyede İşçi Sınıfının Doğuşu) du caran ji aliyê Lijneya Profesoran a Zanîngehê ve hat redkirin, xwendekaran zanîngelah dagir kir. Ev bûyer bû yekem dagirkirina zanîngehekê ya li Tirkiyeyê. Piştre li Enqereyê Zanîngeha Hacettepeyê wekî asîstana sosyolojiyê dest bi xebatê kir. Di derbeya leşkerî ya di sala 12 Adara 1972yan de, ji ber sosyalîstbûn û endamiya xwe ya Partiya Karkeran a Tirkiyeyê (Türkiye İşçi Partisi) û Sendikaya Mamosteyên Tirkiyeyê (Türkiye Öğretmenler Sendikası, TÖS) hate girtin û ji zanîngehê veqetiya. Di navbera 1972-1974an de di rojnameya Yeni Ortam û sala 1976-1989an de jî di rojnameya Politikayê de wekî qunciknivîs nivîs nivîsandin. Wekî keseke nivîskara sosyalîst, lêkolîner û jina çalakker hate nasîn. Di derbeya leşkerîy adi sala 12 Îlona 1980î de derket derveyî Tirkiyeyê. Heta sala 1992an li Elmanyaya Fedaral wekî keseke sirgûn jiya. Li vir hilwesîna pergela sosyalîst ji nêzik ve dît û jiya di sala 1991ê de bi pirtûka xwe ya bi navê Bi Xatirê ji nêzik ve dît û jiya. Di sala 1991ê de bi pirtûka xwe ya bi navê Bi Xatirê Te Alyoşa (Elvada Alyoşa) xelata Sait Faik, di sala bi romana xwe ya Nameyên Pisîkê (Kedi Mektupları) jî xelata Yunus Yani ya Romanê wergirt. Piştî ku vegeriya Tirkiyeyê, di Ansîklopediya Stenbolê de ku weşane hevpar a Weqfa Dîrokê û Wezareta Çandê ya Tirkiyê ye wekî redaktor û di Ansîklopediya SEndikavaniya Li Tirkiyeyê de jî wekî gerînendeya weşanê xebitî. Di sala 1998an de romana wê ya Vegerea Litucihekî (Hiçbiryer’e Dönüş) weşiya. Di sala 2000î de romana wê ya bi nvê Ariyên Germ Man Jê (Sıcak Külleri Kaldı) weşiya û vê romanê di sala 2001ê xeleta Orhan Kemal a Romanê wergirt.

***

1940’ta istanbulda doğdu. Notre Dame de Sion Fransız Kız Lisesi’nin son sınıfında yazdığı ‘Allah çocukları unuttu’ adlı gençlik romanı nedeniyle neredeyse okuldan atılıyordu. 1964’te İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nü bitirdi. Aynı yıl bu bölüme asistan olarak girdi. Türkiyede İşçi Sınıfının Doğuşu konulu doktora tezinin Üniversite Profesörler Kurulu tarafından iki kez reddedilmesi üzerine, öğrenciler olayı protesta için üniversiteyi işgal ettiler. Bu olay ilk üniversite işgal eylemi oldu. Daha sonra Ankara Hacettepe Üniversitesi’ne sosyoloji asistanı olarak girdi. 1971’deki 12 Mart askeri müdahalesi sırasında Türkiye İşçi Partisi ve Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) üyesi olarak, sosyalist kimliği nedeniyle tutuklandı ve üniversiteden ayrıldı. 1972-1974 yılları arasında Yeni Ortam, 1976-1989 arasında Politika gazetelerinde köşe yazarlığı yaptı. Sosyalist yazar, araştırmacıve eylem kadını olarak tanındı. 12 Eylül askeri müdahaesi sırasında yurtdışına çıktı. 1992’e kadar 12 yıl Federal Almanya’da sürgünde kaldı. Burada sosyalist sistemin çöküşü sürecini yakından yaşadı. 1991’de yazdığı Elvada Alyoşa öykü kitabıyla Sait Faik Öykü Ödülü’nü, 1993 yılında de Kedi Mektupları romanıyla Yunus Nadi Roman ödülü’nü aldı. Türkiye’ye dönüşünde Tarih Vakfı ve Kültür Bakanlığı’nın ortak yayınları olan İstanbul Ansiklopedis’inde redaktör ve Türkiye Sendikacılık Ansiklopedisi’nde Genel Yayın Yönetmeni olarak çalıştı. Hiçbiryer’e Dönüş adlı romanı 1998’de yayınlandı. 2000 yılında yayınlanan Sıcak Külleri Kaldı, 2001 yılında Orhan Kemal Roman Ödülü’nü aldı.

 

 

OYA BAYDAR - Yazarın Kitapları

Kapat