GUNDÊ MÊRXASAN

Yek ji girîngtirîn endamên nivîskarên nifşê qonaxa Sovyetîyê, Eliyê Evdilrehman, bi romana xwe ya duyemîn a bi navê Gundê Mêrxasan, piştî berhema xwe ya bi navê Xatê Xanim, bi rêya ‘gilîkirin'a serpêhatîya êla Kurdan a bi navê Çoloyan, bê ka bi çi awayî çûne bajarê Xoyê yê li rojhilatê Kurdistanê. Li devereke li binetara çiyayan bi cî û war bûne. Di şexsê Riza Efendîyê zordest de hêzên herêmê çawa zor li wan kirine û bi hevkarîya Şahê Îranê çawa êrişî êla giran kirine. Kurdên vê êlê bê çawa bi pêşengîya serekê êlê, Çoloyê Têmûr, şerê wan hemûyan kirine û ji bo demekê be jî, pişta wan anîne erdê, bê paşê çawa Çemê Erez derbas kirine û çûne li devereke Nexçivana li pêşberî Îdirê bi cî û war bûne û di salên 1930'yî de çawa tevî pergala Yekîtîya Sovyetan bûne. Di dorana erdnîgariyeke ne ew çend fireh de, beşeke biçûk ji sercema serpêhatîya neteweya Kurd, bi Kurdîyeke fambar li qelemê dide.

Gundê Mêrxasan, romana romannûs, çîroknûs, helbestkar û wergêr Elîyê Evdilrehman, ji nava qulçên kelepora me yên tarî bi pêş de tê. Nivîskar bi vê romana xwe, piştî çil û pênc salan, bi gavine fireh raçandî ber bi me û dema me ve tê.

“Êvar bû. Rojê hêdî hêdî emrê xwe dida, tîrêjên xwe yên zêrîn ji ser çîya û banîyan, ji rastan û berwaran berhev dikirin, hêdî hêdî di pişta çîyayê bilind re diqulibî. Riza Efendî bi seyîsên xwe re zû de ji Qişleya Çolo derketibû, ber bi bajarê Xoyê, li hespê xwe dixurîyan.”